Rijksmuseum mag verwijzen naar afslachting Europeanen in Indonesië

Het Rijksmuseum in Amsterdam mag de term ‘Bersiap’ gebruiken in hun tentoonstelling ‘Revolusi’. Dat besliste het Nederlands Openbaar Ministerie na een aangifte van het Indonesisch-Nederlandse ‘Comité Nederlandse Ereschulden‘. Volgens die organisatie zou die term een “racistische” en “stigmatiserende” lading hebben. De term verwijst naar de gewelddadige periode na de Japanse bezetting waarin een slachting van etnische Nederlanders en andere Europeanen door Indonesische revolutionaire jongeren plaatsvond.

‘Komite Utang Kehormatan Belanda’, ook bekend als het Comité Nederlandse Ereschulden, had in januari een aangifte gedaan tegen het Rijksmuseum in Amsterdam. Ze waren het oneens met het gebruik van de term Bersiap. Het museum zou zich door het te bezigen schuldig maken aan discriminatie en groepsbelediging, meende de pro-Indonesische actiegroep. Het Openbaar Ministerie verwerpt de aanklacht echter. De term verwijst namelijk naar historisch gebeurde feiten. Zo meldt de NOS.

de Bersiap

Het woord ‘Bersiap’ betekent “sta paraat” in het Maleis en verwijst naar de periode na de Tweede Wereldoorlog in het toenmalige Nederlands-Indië. Toen konden de Nederlanders en andere Europeanen uit de voor hun ingestelde concentratiekampen (bekend als jappenkampen) trekken. Na het zware lijden wat die mensen moesten ondergaan in de kampen werden ze aangevallen met bamboe-speren en andere wapens door Indonesische revolutionairen. Die wensten het koloniale juk van Nederland van zich af te werpen. Tienduizenden slachtoffers stierven door dit vaak beestachtig geweld. Het Nederlandse leger stuurde als reactie op de revolutionaire beweging het leger. Dit leidde tot de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog.

Rijksmuseum van mening veranderd

De rechtszaak van het Comité kwam naar aanleiding van een meningsverandering. Het Rijksmuseum wou namelijk eerst zelf niet Bersiap gebruiken. Curatoren van de tentoonstelling ‘Revolusi’ -over de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog- vonden de term racistisch. Na dat er klachten kwamen vanuit de Indisch-Nederlandse gemeenschap besloot het Rijksmuseum de term niet in de ban te doen. Ze verklaarden ook dat de term niet racistisch was. Komite Utang Kehormatan Belanda, dat Nederlandse herstelbetalingen en excuses als doel heeft, vond het benoemen van de historische gebeurtenissen met de naam ‘Bersiap’ niet door de beugel gaan.