President Zuid-Afrika legt schuld van Russische inval bij NAVO

De president van Zuid-Afrika, Cyril Ramaphosa (ANC), legt de schuld van de oorlog in Oekraïne bij het Westen. Hij sprak gisteren het parlement toe en verklaarde dat een uitbreiding van de NAVO naar het oosten Rusland heeft geprovoceerd.

“De oorlog kon vermeden worden indien de NAVO had geluisterd naar de waarschuwing van sommige van de eigen leiders die zeiden dat oostwaartse expansie zou leiden tot meer, niet minder, instabiliteit in de regio”, aldus Ramaphosa. Wel voegde hij daaraan toe dat zijn land het gebruik van geweld en het overtreden van het internationaal recht niet kan goedkeuren. Toch weigerde de Zuid-Afrikaanse president om Rusland te veroordelen.

“Er zijn er veel die erop aandringen dat we ons zeer vijandig opstellen tegen Rusland. Wat we in de plaats zullen doen, is aandringen op dialoog. Roepen en tieren zal geen eind aan dit conflict brengen.” Ramaphosa zei dat hij geen kant wilde kiezen omdat het land zijn rol als bemiddelaar kan verliezen. Zuid-Afrika was een van de 35 landen die weigerden om de Russische invasie te veroordelen in de VN. 141 landen stemden voor die resolutie. Enkel Rusland, Wit-Rusland, Noord-Korea, Eritrea en Syrië stemden tegen.

(Lees verder onder de tweet.)

Principes

In het Zuid-Afrikaanse parlement woedt een hevig debat over het conflict in Oekraïne. De linkse regering wil dat het land geen kant kiest “omdat dit in zou gaan tegen onze principes. Bovendien hebben we goede bilaterale relaties met beide landen.” De omstreden Julius Malema van de Economic Freedom Fighters (EEF) kiest dan weer voluit de kant van Rusland, dat in zijn ogen strijdt tegen “neonazis”. Malema deelt ook geregeld Russische propaganda op zijn Twitteraccount.

(Lees verder onder de tweet.)

Tegenstand

De Democratische Alliantie (DA), de grootste oppositiepartij van Zuid-Afrika, is niet te spreken over de houding van de regering. Voorzitter John Steenhuisen zegt dat die neutraliteit de facto betekent dat Zuid-Afrika Rusland steunt. Daarbij citeerde hij Desmond Tutu: “Als je neutraal bent bij onrecht, heb je de kant van de onderdrukker gekozen.” Volgens Steenhuisen kiest de Zuid-Afrikaanse overheid voor de verkeerde kant van de geschiedenis, en sleurt ze 60 miljoen Zuid-Afrikanen daarin mee. Hij noemde het beleid “beschamend”.

“En ik heb het niet enkel over de beschamende onthouding bij de VN”, vervolgde Steenhuisen. “Wanneer ministers van het ANC op een cocktailfeestje verschijnen waar het Russische leger opgehemeld wordt, op de dag van de invasie, moet je niet meer tussen de regels lezen. Wanneer onze president met Poetin belt tijdens die invasie, en zweert om de bilaterale banden te versterken terwijl de rest van de wereld hem isoleert, moet je niet meer tussen de regels lezen. Tot afgrijzen van de wereld, kiest het ANC, dat ooit rekende op globale solidariteit in de strijd tegen onderdrukking, nu openlijk de kant van de onderdrukker.”

Pieter Groenewald van het rechtse Freedom Front Plus zei dat de Zuid-Afrikaanse regering Rusland als een vriend ziet, maar dat dat omgekeerd niet zo is. Volgens hem gedraagt Zuid-Afrika zich nu als een “nuttige idioot“. Ook de conservatieve Inkatha Freedom Party (IFP) is niet akkoord met het beleid. De partij vindt dat Zuid-Afrika Rusland moet aanspreken op de fouten die het maakt.

Afrika

Het is opvallend hoeveel Afrikaanse landen weigerachtig staan tegenover een veroordeling van de eenzijdige, Russische agressie. Amper 27 landen steunden de resolutie in de VN die Rusland veroordeelde. Vooral de uitgesproken veroordeling van Kenia sprong in het oog. Enkel Eritrea stemde tegen, maar 17 landen onthielden zich en de rest was afwezig. Het aandeel van Afrikaanse landen dat de aanval weigert te veroordelen, was dus disproportioneel hoog.

Volgens Jakkie Cilliers van het Institute for Security Studies (ISS) uit Pretoria komt dit door de sympathie die sommige staten nog voelen voor de Sovjet-Unie. De communisten hebben een grote rol gespeeld bij de dekolonisering. Ook willen veel landen zich niet (opnieuw) laten meesleuren in een conflict tussen oost en west. Ook de groeiende Russische invloed in Afrika speelt een rol. Rusland is aanwezig in de Centraal-Afrikaanse Republiek, Libië en Mali. Het stuurde militaire adviseurs en de omstreden huurlingen van Wagner zijn er actief. Volgens Cilliers speelt Rusland vooral een destructieve rol, waarbij het staatsgrepen en autoritaire dictaturen steunt om het Westen te dwarsbomen, zonder een alternatief model aan te bieden.