Spaans parlement keurt strenge ‘sekswet’ goed 

Het Spaanse parlement heeft een wetsvoorstel goedgekeurd dat het principe van verkrachting veel breder invult. Enkel uitdrukkelijke toestemming volstaat volgens de sekswet nog als bewijs van instemming.  

Met 201 stemmen voor, 140 tegen (alle afgevaardigden van PP en Vox) en 3 onthoudingen, haalde de wet een grote meerderheid. Enkel de senaat moet de wet nog goedkeuren, maar dat lijkt een formaliteit. Men onderhandelde bijna een jaar over de wet. Het juridisch paradigma van seksueel geweld in Spanje krijgt nu een nieuwe invulling. 

“Toestemming wordt alleen geacht te bestaan wanneer deze vrijelijk tot uitdrukking is gebracht door handelingen die, gelet op de omstandigheden van het geval, de wil van de persoon duidelijk tot uitdrukking brengen.” Men vertrekt nu van vrije, vrijwillige en duidelijke toestemming. Dit is een omkering van de oude visie, die verkrachting definieerde op basis van tegenstand en verzet tegen een agressor. 

Verzwaring 

In heel wat gevallen zal men nu strenger zijn. Het gebruik van drugs of andere chemische substanties om het slachtoffer te verdoven, geldt nu als misbruik. Moord als gevolg van seksueel geweld, zogenaamde femicide, krijgt extra aandacht. Het ministerie van Gelijkheid verzamelt hierover gegevens en zal die binnenkort publiceren. Maar ook intimidatie op straat zal gelden als een klachtmisdrijf. Er zijn drie sanctiemogelijkheden: vijf tot dertig dagen permanente hechtenis, een taakstraf voor dezelfde periode of een boete van een tot vier maanden. De wet voorziet ook in een strafrechtelijke reactie op digitaal geweld, zoals seksuele afpersing of niet-vrijwillige pornografie. 

Men wijzigt ook het jeugdstrafrecht. In gevallen waarin de daders jonger zijn dan 18 jaar zullen bijkomende maatregelen gelden, zoals de onderwerping aan opleidingsprogramma’s inzake seksualiteit en gelijkheid. Volgens het ministerie van Gelijkheid ligt de focus daarbij op verantwoordelijkheid in plaats van bestraffing. 

Waardigheid en stereotypen

Er komt ook een verbod op pornografische reclame en reclame voor prostitutie. Die vormt immers een inbreuk op de waardigheid van de persoon. Dat geldt ook voor reclame die vrouwen op ergerlijke of discriminerende wijze voorstelt, hetzij door hun lichaam of lichaamsdelen te gebruiken als louter voorwerp dat geen verband houdt met het product dat zij willen promoten, hetzij door hun imago te associëren met stereotiep gedrag dat indruist tegen de grondslagen van het rechtsstelsel, en die bijdraagt tot het ontstaan van het geweld. Dit behelst tevens elke vorm van reclame die bijdraagt tot het genereren van geweld tegen of discriminatie van minderjarigen in welke vorm dan ook. Maar ook stereotypen van seksistische, racistische, esthetische, homofobe of transfobische aard of op grond van een handicap, alsmede reclame die prostitutie aanprijst.

Seksuele voorlichting in alle onderwijsstadia

Het openbaar onderwijs zal meer aandacht besteden aan seksuele opvoeding en gendergelijkheid en affectieve seksuele voorlichting voor leerlingen in alle onderwijsfasen en aangepast aan de leeftijd van elke cyclus. Dit onderwijs wordt ook verplicht in de curricula van universitaire opleidingen die verband houden met onderwijs, gezondheidszorg of de rechterlijke macht. Dit punt valt ook samen met de toekomstige hervorming van de abortuswet, waarin deze ook als verplicht wordt opgenomen.  

Volgens minister Montero van Gelijkheid is het “een beslissende stap richting het veranderen van de seksuele cultuur in Spanje” en het beëindigen van “seksuele terreur” en “verkrachtingscultuur”. “De feministische beweging is geschiedenis aan het schrijven”, zei ze. 

Tegenstanders vinden de sekswet veel te ideologisch. Volgens hen heerste er geen straffeloosheid in het verleden en stelt de huidige regering Spanje tot nu toe voor als Somalië. Ze vrezen dat de wet vooral een hefboom zal zijn om de feministische ideologie op te leggen. Vooral de eigen, linkse organisaties zullen meer overheidsmiddelen krijgen. Ze stellen zich ook vragen over hoe toestemming dan precies te bewijzen valt.