Duitsland wil minder afhankelijk zijn van China na pijnlijke lessen met Rusland

Duitsland maakt zich zorgen over de grote afhankelijkheid van Chinese grondstoffen. Het land beseft naar aanleiding van de oorlog in Oekraïne steeds meer dat de afhankelijkheid van Rusland een fundamenteel probleem is. Maar men houdt er nu ook de relatie met China tegen het licht.

Samen met de EU wil Duitsland af van de eenzijdige afhankelijkheid van China, aldus de Duitse overheid. Het nieuwe streven naar meer strategische autonomie “heeft enerzijds betrekking op Rusland, waar we moeten breken met eenzijdige afhankelijkheid van goedkope energie, en anderzijds op China, met het oog op afhankelijkheid van grondstoffen”, vertelde Franziska Brantner, staatssecretaris in de Duitse regering.

Twee op drie kritieke grondstoffen komt uit China

In de afgelopen decennia is de EU steeds afhankelijker geworden van China voor kritieke grondstoffen: bijna twee op de drie grondstoffen die de EU als kritiek beschouwt, worden in China gewonnen. “Te lang hebben we eenvoudigweg gewerkt volgens het principe: kopen waar het het goedkoopst is, en dat zijn vaak grondstoffen die uit China komen”, aldus Brantner.

Bijzonder verontrustend voor de Duitse regering is de afhankelijkheid in de eerste verwerkingsfase. “Hier zijn er nauwelijks productielocaties die onafhankelijk van China zijn. Voor veel van de zeldzame aardmetalen is deze afhankelijkheid zelfs bijna 100%”, aldus Brantner. Het streven naar meer strategische onafhankelijkheid mag echter niet leiden tot protectionistische neigingen, want “we hebben globalisering nodig – maar wel een eerlijke en duurzame globalisering”, voegde zij eraan toe.

Diversificatie

Duitsland zet dus ook in op een diversificatie van de toeleveringsketens. In plaats van de eenzijdige afhankelijkheid van landen als China en Rusland te handhaven, wil de Duitse regering de samenwerking met andere niet-westerse staten verder uitbreiden en Duitse bedrijven aanmoedigen om in deze derde landen te investeren. Zo gaat Brantner half juni naar Zuid-Amerika, waar zij een sterkere economische samenwerking op het gebied van hernieuwbare energie en grondstoffen op poten wil zetten.

Volgens schattingen van de Wereldbank zal de vraag naar kritieke grondstoffen in de nabije toekomst snel stijgen en tegen 2050 met ongeveer 500% toenemen. Dat wil zeggen dat de bestaande afhankelijkheden nog meer kunnen toenemen. De EU in zijn geheel zal er dus werk van moeten maken. De Europese Commissie heeft in dit verband al enkele initiatieven genomen. Zo stijgen de investeringen in de circulaire economie, die tot doel heeft de vraag naar kritieke grondstoffen te verminderen en tegelijkertijd de reeds in producten verwerkte grondstoffen te hergebruiken.

Het beginsel is reeds in bepaalde EU-wetgeving verankerd. Voorbeeld hiervan is de batterijverordening. Die bepaalt dat een bepaald percentage van het gewicht van batterijen moet worden gerecycleerd met het oog op de terugwinning van grondstoffen. Dat wil men nu uitbreiden naar andere richtlijnen. Daarnaast werkt de Commissie aan een voorstel rond strategische onafhankelijkheid op het gebied van kritieke grondstoffen.